Կառավարությունը սոցիալական տարբեր խմբերի համար սահմանել է նախադպրոցական ծառայություններից օգտվելու ընդլայնված հնարավորություններ

Գործադիրը սահմանել է նախադպրոցական ուսումնական հաստատությունների` պետական բյուջեից մեկ սանի հաշվարկով ֆինանսավորման կարգը, այդ թվում՝ կրթության և զարգացման առանձնահատուկ պայմանների ապահովման համար անհրաժեշտ ֆինանսավորման բարձրացված չափաքանակը: Վերջին տարիներին պետությունը վարում է նախադպրոցական ծառայությունների ընդլայնման հետևողական քաղաքականություն։ Մասնավորապես՝ նախադպրոցական ծառայությունների ընդլայնման գործիքներից են սուբվենցիոն ծրագրերը, որոնց շրջանակում 2020 թ. հաստատվել է մանկապարտեզների կառուցման և նորոգման 30 ծրագիր։ Եվս 21 նախադպրոցական հաստատություններում իրականացվում են վերանորոգման տարաբնույթ աշխատանքներ ինչպես պետական բյուջեի, այնպես էլ տարբեր ծրագրերի շրջանակում։ Ներկայումս հանրապետության 271 բնակավայրերում նախադպրոցական որևէ կրթական ծառայություն դեռևս չի մատուցվում:

Համապատասխան օրենքով ամրագրվել է նաև նախադպրոցական կրթության այլընտրանքային մոդելների ներդրման հնարավորությունը։ Այլընտրանքային ծառայությունների ներդրումը նախատեսված է նաև պետբյուջեի և 2021-2023 թթ. միջնաժամկետ ծախսային ծրագրով, որի շրջանակում նախատեսվում է, որ դրամաշնորհային ծրագրի ձևաչափով համայնքները հնարավորություն կունենան դիմել և դրամաշնորհային մրցույթի արդյունքներով ներդնել նախադպրոցական ծառայություններ իրենց համայնքներում։ Այս նպատակով տարեկան հատկացված է շուրջ 154 մլն ՀՀ դրամ։

Որոշման հիմնավորման համաձայն՝ այլընտրանքային ծառայությունները, սակայն, չեն կարող լրացնել նախադպրոցական ծառայությունների պահանջարկը երկրում։ Ուստի առաջնահերթ է դառնում պետական աջակցությունը նախադպրոցական ծառայությունների մատչելիության և հասանելիության ապահովման հարցում։ Հարցը հատկապես կարևոր է սոցիալական տարբեր խմբերի համար հասանելիության ապահովման նպատակով: Ըստ այդմ՝ մշակվել է առաջնահերթություն ունեցող խմբերի համար նախադպրոցական ծառայությունների հասանելիության ապահովման համար պետբյուջեից ֆինանսավորման հատկացման փուլային մոտեցում։ Առաջնահերթության իրավունքից օգտվում են առաջին կամ երկրորդ կարգի հաշմանդամություն կամ երեք և ավելի երեխա ունեցող կամ զինծառայող ծնողի (ծնողների) երեխաները, կրթության և զարգացման առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաները:

Նախադպրոցական կրթության համակարգի զարգացման համար կարևորագույն պայման է` պետական և համայնքային նախադպրոցական ուսումնական հաստատությունների 1 սանի հաշվարկով ուսումնական հաստատության նորմատիվային սկզբունքի կիրառումը: Ֆինանսավորման կարգի նպատակն է կանոնակարգել դաշտը՝ առաջարկելով միասնական մեթոդաբանություն նախադպրոցական հաստատությունների ֆինանսավորման մասով, որ առաջին փուլում կգործի իբրև պետբյուջեից ֆինանսավորման հատկացման մեթոդաբանություն, բայց հետագայում կարող է նաև ուղենշային հանդիսանալ ոլորտի ֆինանսավորման համար ընդհանրապես։

Ներկայացվող նախագծով նախատեսվում էր պետբյուջեից 1 սանի հաշվարկով ֆինանսավորման համար ներկայացված բանաձևով հաշվարկել հաստատության ֆինանսավորման չափը, այնուհետև Հաստատության տարեկան ֆինանսավորման չափը բաժանելով այդ հաստատության սաների միջին տարեկան քանակի վրա, ստանալ պետական բյուջեից մեկ սանի հաշվարկով ֆինանսավորման գումարը։ Ընդ որում, որպես հաստատության վարչական, մանկավարժական և ուսումնաօժանդակ կազմի վարձատրության չափ առաջարկվում է ընդունել ներկայումս Երևան քաղաքի նախադպրոցական հաստատությունների աշխատողների վարձատրության չափին համարժեք մեծություններ, իսկ պահպանման տարեկան ծախսերը՝ ուսումնասիրության արդյունքում ձևավորված միջին մեծությունները։ Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որը պետական բյուջեից մեկ սանի հաշվարկով ֆինանսավորումը ենթադրում է պետբյուջեի ծախսային մասի ավելացում՝ նախագծով առաջարկվում է կիրառել հետևյալ ժամանակացույցը՝ հաստատությանը պետական բյուջեից մեկ սանի հաշվարկով ֆինանսավորումն իրականացնել հետևյալ խմբերի սաների համար.
•2022 թ. սեպտեմբերի 1-ից՝ կրթության և զարգացման առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների համար,
•2023 թ. սեպտեմբերի 1-ից՝ ընտանեկան նպաստ ստացող համակարգում հաշվառված ընտանիքների երեխաները,
•2024 թ. սեպտեմբերի 1-ից՝ երեք և ավելի երեխա ունեցող ծնողի (ծնողների) երեխաների համար,
•2025 թ. սեպտեմբերի 1-ից՝ զինծառայող ծնողի (ծնողների) երեխաների համար։

Նիկոլ Փաշինյանը, անդրադառնալով որոշմանը, երկու դիտարկում է արել: «Առաջին՝ մենք 2022թ սեպտեմբերի 1-ից հնարավորություն ենք ստեղծում, որպեսզի դաստիարակ- ուսուցիչների աշխատավարձերի որոշակի բարձրացում տեղի ունենա, որոշակի հատվածներում։ Հիմա առաջարկում եմ, որպեսզի հատվածական չգործենք՝ պայմանավորվենք, որ աշխատավարձի բարձրացումը տեղի է ունենալու ատեստավորումից հետո։ Այսինքն՝ բարձրացնելու ենք միայն այն ուսուցիչ-դաստիարակների աշխատավարձը, որոնք անցած կլինեն ատեստավորում և հաստատած կլինեն իրենց որակավորումը ։ Ինչքան էլ մենք այս փուլում խոսում ենք տարբերությունները համահարթեցնելու և հավասարեցնելու մասին, միևնույն է, եթե մենք ավելի ֆինանսական միջոց ենք ծախսում, այդտեղ որակի բաղադրիչը պարտադիր պետք է լինի։ Հետևաբար, աշխատավարձերի բարձրացման մեր պարտավորությունն ուժի մեջ է մտնում պայմանով, որ կարող է բարձրացվել միայն որակավորումը հաստատած, վերահաստատած ուսուցիչ-դաստիարակների աշխատավարձը։

Հաջորդ դիտարկումը վերաբերում է 2024թ. սեպտեմբերի 1-ից երեք և ավելի երեխա ունեցող ծնողների երեխաներին ֆինանսավորումն իրականացնելուն։ Մենք սրա հետ կապված ունենք այլ ծրագիր: Նախընտրական շրջանում ասել եմ, որ 3-րդ և յուրաքանչյուր հաջորդ երեխայի համար, պետք է սահմանենք նպաստ, որը քաղաքական առումով անվանում ենք տուրք։ Ես կարծում եմ՝ այս մասում մենք պետք է այս կետը կանխենք, այսպես ասած, դեռ պայմանական թողենք այստեղ, որովհետև, եթե բավականին շոշափելի աջակցություն ենք ցուցաբերելու 3-րդ և ավելի երեխա ունեցող ընտանիքներին, հետևաբար այս միջոցները, որ պետք է ծախսենք այստեղ, պետք է վերահասցեագրենք, կամ էլ այլ մեխանիզմ գործի, որ այդ գումարները հաշվանցվեն և հաշվարկվեն»,- ասել է Նիկոլ Փաշինյանը՝ հանձնարարելով այդ երկու պայմաններն արձանագրել որոշման մեջ:

Վարչապետի պաշտոնակատարի դիտարկմամբ՝ կրթական համակարգում պարտադիր պետք է իրականացնել աշխատավարձերի բարձրացման քաղաքականություն, որը չի կարող տեղի ունենալ առանց որակավորման բարձրացման և հաստատման. «Սա ռազմավարական հարց է: Մենք պետք է համոզված լինենք, որ մեր երեխաների հետ աշխատող մարդիկ ունեն պատշաճ որակավորում և տիրապետում են պետության ընդունած չափորոշիչներին, դրանց իրականացման հմտություններ ունեն, որից հետո մենք, իհարկե, պետք է նրանց վարձատրության չափերը մեծացնենք։ Սա որպես սկզբունք հետագա բոլոր որոշումների համար։ Նաև 3-րդ և յուրաքանչյուր հաջորդ երեխայի հետ կապված մեր քաղաքականությունները տարբեր ոլորտներում իրականացնելիս պետք է հիշենք, որ այդտեղ բավականին լուրջ ծրագիր ունենք, և ծրագրերի ներքին կապերը չպետք է կորցնենք, դրանք իրարից կտրված չպետք է դիտարկենք»։