«Սեւ խոռոչի» ակտիվության հետքեր են հայտնաբերվել Ծիր Կաթինի կենտրոնում

Աստղագետները հայտնաբերել են այն շիթի հետքերը, որը մի քանի հազար տարի առաջ հոսել է Ծիր Կաթինի կենտրոնում գտնվող գերզանգվածային «սեւ խոռոչից»: Բացահայտումն ապացուցում է, որ էկզոտիկ օբյեկտը ոչ թե քնած է, այլ ժամանակ առ ժամանակ ակտիվանում է աստղերն ու գազերը կլանելիս։ Այս մասին հաղորդվում է The Astrophysical Journal-ում հրապարակված հոդվածում, փոխանցում է LentaRu-ն։

«Սեւ խոռոչի» հարավային բեւեռից բխող կարճ շիթի գոյության մասին վկայություններն առաջին անգամ ստացվել են NASA-ի Chandra ռենտգենյան աստղադիտարանից 2013 թվականին եւ Նյու Մեքսիկոյում (ԱՄՆ) Very Large Array (VLA) ռադիոաստղադիտակից: Այս մինի շիթը, որը բախվում է միջաստղային միջավայրին, առաջանում է, երբ «սեւ խոռոչը» կլանում է այնպիսի զանգվածային օբյեկտ, ինչպիսին է գազի ամպը:

Հետազոտողները ստուգել են, թե կան արդյոք հյուսիսային շիթի նշաններ: Օգտագործելով ALMA ռադիոաստղադիտակի համալիրը, նրանք հայտնաբերել են մոլեկուլային գազի ընդլայնվող, նեղ, գծային կառուցվածք, որը ձգվում է 15 լուսային տարի: «Հաբլ» աստղադիտակից ստացված ինֆրակարմիր պատկերներում երեւում է նաեւ տաք գազի փուչիկ, որը «սեւ խոռոչից» 35 լուսային տարի հեռավորության վրա է գտնվում: Գիտնականները կարծում են, որ փուչիկն առաջացել է տաք գազի ամպի հետ մինի-ջեթի բախումից։

Քանի որ շիթը բավական մոտ է «սեւ խոռոչին», այն ավելի տեսանելի կլինի մի քանի տասնամյակ անց, երբ օբյեկտը կրկին ակտիվանա: Այնուհետեւ ջեթով արված խողովակը կրկին կլցվի էլեկտրամագնիսական ճառագայթ արձակող մասնիկներով։