Ի՞նչ է ակնարկում Մարիա Զախարովան՝ խոսելով «փոխադարձ ընդունելի լուծման» մասին. ՀԺ

ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան իր ամենաշաբաթյա ճեպազրույցներում հայ-ադրբեջանական թեմատիկային անդրադառնալիս պարտքն է համարում Հայաստան-ՌԴ-Ադրբեջան եռակողմ հայտարարություններին հղում անելն ու այդ հայտարարություններով նախատեսված պարտավորությունների կատարման մասին հիշեցնելը։ 

«Ցանկացած կողմի ռազմատենչ հռետորաբանությունն անարդյունավետ է, այն չի օգնում խաղաղության օրակարգի առաջմղմանը։ Բաքուն եւ Երեւանը պետք է խստորեն պահպանեն ամենաբարձր մակարդակով եռակողմ համաձայնությունների բոլոր դրույթները, այդ թվում՝ Լեռնային Ղարաբաղում անվտանգության եւ Լաչինի միջանցքի օգտագործման վերաբերյալ»,- հայտարարել է Զախարովան։

Հայաստանին եւ Ադրբեջանին՝ իրենց պարտավորությունների կատարման առումով նույն հարթության մեջ դիտարկելու ՌԴ-ի այս վարքագիծը, նկատենք, առնվազն ազնիվ չէ, եթե չասենք՝ տարօրինակ է։ Եթե կա մեկ սուբյեկտ, որին ՌԴ-ն պետք է նախատի ու հորդորի կատարել իր պարտականությունները, ապա հաստատ Հայաստանը չէ։ Միակ սուբյեկտը, որը կատարել է եռակողմ հայտարարությամբ նախատեսված իր բոլոր պարտավորությունները, Հայաստանն է, իսկ այ ՌԴ-ն եւ Ադրբեջանը համապատասխանաբար ձախողել եւ փորձում են շրջանցել իրենց պարտականությունների կատարումը՝ միաժամանակ Հայաստանին փորձելով վերագրել չստանձնած պարտավորություններ,- գրում է armtimes.com-ը։

Ուշադրության է արժանի նաեւ տիկնոջ հետեւյալ ձեւակերպումը՝ «Լաչինի միջանցքի օգտագործման» վերաբերյալ դրույթի «խստորեն պահպանման» մասին։ Այս ձեւակերպման մեջ դժվար չէ նկատել անթաքույց ակնարկ այն մասին, որ միջանցքը չի օգտագործվում ըստ նպատակի, եւ պետք է հստակեցվեն այդ նպատակները, մի նարատիվ, որը հետեւողականորեն առաջ է մղում Ադրբեջանը՝ հայկական կողմին մեղադրելով միջանցքով  ռազմամթերք՝ ականներ տեղափոխելու համար։

Եռակողմ հայտարարության 6-րդ կետով, սակայն, որեւէ սահմանափակում նշված չէ միջանցքի օգտագործման նպատակների մասին։ Այն Լեռնային Ղարաբաղի կապը Հայաստանի հետ ապահովող միջանցք է։ Եվ եթե տիկին Զախարովան արծարծում է այդ հարցը, ապա առաջին բանը, որ պետք է անի «Լաչին» եւ «միջանցք» բառերը հոլովելուց հետո, այդ միջանցքը վերահսկող ռուսական խաղաղապահ զորակազմի պարտականությունների կատարման, իսկ արդեն երեք ամիս է՝ չկատարման հարցը  բարձրացնելն է։

Զախարովան այս համատեքստում մեկ այլ հայտարարություն էլ է արել՝ «ներկայիս լարվածության թուլացմանը կնպաստի փոխադարձ ընդունելի լուծումների որոնմանը պաշտոնական Երեւանի ակտիվ մասնակցությունը»:

Այդ ի՞նչ լուծումների մասին է խոսում տիկին Զախարովան, որոնք պետք է լինեն «փոխադարձ ընդունելի», եւ որոնց, փաստորեն, պետք է մասնակցի Երեւանը։ Եթե խոսքը Լաչինի միջանցքը բացելու դիմաց Ադրբեջանի ախորժակը բավարարելն է՝ անցակետի տեղադրմանը  Հայաստանի կողմից  տրվող համաձայնության տեսքով, ապա այն չի կարող լինել «փոխադարձ ընդունելի լուծում»։ Այդ լուծումը պարզապես կլինի ոչ լեգիտիմ, նոյեմբերի 9-ի հայտարարության ոգուն եւ տառին հակասող եւ այն առ ոչինչ դարձնող։ Նույն հաջողությամբ ՀՀ-ն կարող է իր քմահաճույքով փոփոխություններ առաջարկել միջանցքի հետ կապված՝ պահանջելով, որ այդտեղ տեղակայվեն ոչ թե ՌԴ խաղաղապահ ուժերը, այլ՝ միջազգային մանդատով այլ կոնտինգենտ։ Կամ էլ պահանջել, որ միջանցքը չշրջանցի Շուշին, որ Աղդամի շրջանն ու Քարվաճառը վերադարձվեն Հայաստանի վերահսկողության տակ եւ այսպես շարունակ։ Ադրբեջանն էլ կարող է իր տարատեսակ պահանջները խցկել  հայտարարության տեքստ՝ յուր քիմքին ու երեւակայությանը համապատասխան։    

Խաղաղապահ առաքելությունը կատարելապես ձախողած ու տապալած, Արցախի քաղաքացիների ֆիզիկական անվտանգությունը երաշխավորել չկարողացող ՌԴ-ն, որի քթի տակ օրը ցերեկով ահաբեկչական ակտ է տեղի ունենում, որի պատասխանատվության գոտում «Փառուխ» օպերացիա է իրականացվում, կարո՞ղ է երաշխավորել, որ ենթադրյալ փոփոխությունները լինելու են «փոխադարձ ընդունելի»։ Հազիվ թե։

Այնպես որ, «փոխադարձ ընդունելի» միակ լուծումը, որի մասին խոսում է Զախարովան, մեկն է՝ նոյեմբերի 9-ի հայտարարության հարգում դրա մոդերատորի՝ ՌԴ-ի կողմից, հայտարարությամբ նախատեսված պարտականությունների անվերապահ կատարում նույն այդ մոդերատորի եւ Ադրբեջանի կողմից։ Այսինքն՝ Լաչինի միջանցքի անհապաղ բացում եւ եռակողմ հայտարարության կետերի ճշգրիտ մեկնաբանում՝ առանց դրանց իմաստը խեղաթյուրել-նենգափոխելու եւ հավելագրումներ անելու։