Վիկտորյա Գասպարյան․ «Պարը լեզու է, որով խոսում է մեր հոգին»
Վիկտորյա Գասպարյանը հայ պարարվեստի այն արտիստներից է, ում անունը վաղուց անցել է Հայաստանի սահմաններից դուրս։ Նրա բեմական ճանապարհն անցել է աշխարհի ամենահեղինակավոր բեմերով՝ ներկայացնելով ոչ միայն պարային արվեստը, այլև հայկական մշակույթի խորքային շերտերը։
Մեր զրուցակիցը Վիկտորյա Գասպարյանն է, ով պատմում է իր ստեղծագործական ուղու, ոգեշնչման աղբյուրների և այն արժեքների մասին, որոնք նա փոխանցում է սերունդներին։
– Տիկին Գասպարյան, ի՞նչն էր այն սկզբնական կայծը, որը ձեզ տարավ դեպի պարարվեստ։
– Մանկուց ինձ գրավել է շարժման լեզուն։ Երբ առաջին անգամ հայտնվեցի բեմում, զգացի մի անբացատրելի ազատություն։ Դա խոսք չէր, դա ձայն չէր՝ դա լեզու էր, որով ես կարող էի արտահայտել հույզեր, պատմություններ, ամբողջ ազգի պատմությունը։ Այդ պահից պարն ինձ համար դարձավ կյանք։
– Ձեր ելույթները տեղի են ունեցել աշխարհի մի շարք հեղինակավոր բեմերում։ Ի՞նչ է նշանակում Ձեզ համար միջազգային բեմում ներկայացնել հայկական մշակույթը։
– Դա մեծ պատիվ է, բայց միաժամանակ՝ մեծ պատասխանատվություն։ Յուրաքանչյուր ելույթ իմ համար առաքելություն է՝ ցույց տալու, թե որքան հարուստ ու խորը է մեր մշակույթը։ Երբ տեսնում եմ, որ օտար հանդիսատեսը հուզվում է հայկական պարի ժամանակ, հասկանում եմ՝ արվեստը լեզու չունի, բայց խորքային արմատներ ունի։
– Դուք հեղինակել եք նոր ոճ, որտեղ բացառված են դեմքերը և զգեստները, և կենտրոնում են ձեռքերն ու ոտքերը։ Ի՞նչ գաղափարախոսություն է կանգնած այդ լուծման հետևում։
– Ես փնտրում էի մի ձև, որտեղ մարմինը լինի պատմության միակ կրողը։ Երբ հեռացնում ենք դեմքերը և հագուստը, մնում է միայն շարժման մաքրությունը։ Այդպես ես փորձեցի վերարտահայտել հայկական մանրանկարչության աշխարհընկալումը՝ ոտքերի ու ձեռքերի պլաստիկայով՝ կարծես մանրանկարչական նրբությամբ հյուսված պատմություն։
– Ձեր բեմադրություններից «Մախմուր աղջիկը», «Էլեգիան», «Ռեքվիեմը» լայն ճանաչում ունեն։ Կարո՞ղ եք մի փոքր պատմել դրանցից յուրաքանչյուրի մասին։
• «Մախմուր աղջիկը» նվիրված է հայ կնոջ խորհրդապատկերին՝ նուրբ, բայց հզոր։
• «Էլեգիան» պատմում է կորուստի մասին՝ ոչ միայն մարդու, այլև մշակութային հիշողության։
• «Ռեքվիեմը» ստեղծվել է որպես լռության ձոն՝ ի հիշատակ նրանց, ովքեր նվիրվել են հայրենիքին։
Եվ ամեն բեմադրություն իմ անձնական զգացումների արտահայտությունն է՝ ձևափոխված ազգային կերպարներով։
– Դուք արժանացել եք բազմաթիվ մրցանակների՝ Վառնայի ոսկե մեդալից մինչև ՀՀ ժողովրդական արտիստի կոչում։ Ինչպե՞ս եք վերաբերվում նման գնահատանքներին։
– Դա գնահատանք է ոչ միայն ինձ, այլ ամբողջ այն թիմին, ում հետ ստեղծել եմ այս արվեստը։ Մրցանակները կարևոր են՝ որովհետև դրանք ցույց են տալիս, որ քո ուղին տեսանելի է դարձել նաև դրսից։ Բայց իրական պարգևը հանդիսատեսի լռությունն է՝ այն պահը, երբ դու զգում ես, որ քեզ լիարժեք հասկացան։
– Ձեր գործունեությունը շատ կարևոր դեր է խաղում հայկական պարարվեստի և մշակույթի պահպանման և տարածման գործում։ Ի՞նչ քայլեր եք անում երիտասարդ սերնդի ներգրավման և զարգացման համար։
– Ես մշտապես աշխատում եմ երիտասարդների հետ։ Դասավանդում եմ, աջակցում եմ նոր նախագծերին, մի քանի կրթական ծրագիր եմ սկսել, որտեղ կարևորում եմ ոչ միայն տեխնիկան, այլև ազգային մտածողությունը։ Իմ նպատակը ոչ միայն ուսուցանելն է, այլև սերմանելն այն զգացումը, որ իրենք կրում են մի մշակույթ, որը խոսելու բան ունի աշխարհին։
– Ի՞նչ խորհուրդ կտաք սկսնակ պարողներին, ովքեր երազում են միջազգային բեմերում ներկայացնել Հայաստանը։
– Մնացեք ճշմարիտ ձեր արմատներին։ Որքան էլ որ աշխարհն է փոխվում, աշխարհը հենց այն արժեքներն է փնտրում, որոնք անկեղծ են և ինքնատիպ։ Մի վախեցեք լինել տարբեր, մի վախեցեք լինել հայկական։
Կարծիքներ