Եղե՞լ է արդյոք կորոնավիրուսը Եվրոպայում դեռեւս 2019թ․ մարտին

Նոր SARS-CoV-2 կորոնավիրուսը Եվրոպայում կարող էր հայտնվել շատ ավելի վաղ, քան ընդունված է համարել։ Վերջերս արված հետազոտությունները ցույց են տվել, որ վիրուսը Իտալիայում շրջանառվել է դեռեւս 2019թ․ դեկտեմբերին։ Ավելի զարմանալի է այն, որ University of Barcelona-ից իսպանացի մասնագետները այդ վիրուսի հետքերը գտել են կոյուղաջրերում, որոնք հավաքվել են 2019թ․ մարտի 19-ին, հայտնում է Conversation-ը։

Նոր հետազոտությունը հրապարակվել է վերապրինտների medRxiv կայքում եւ այլ գիտնականների կողմից գնահատական դեռեւս չի ստացել։

Գլազգոյի Կալեդոնյան համալսարանից վիրուսաբան Քլեր Քրոսանը բացահայտել է առավել հավանական պատճառը, որի հետեւանքով վերոնշյալ իսպանացի հետազոտողները SARS-CoV-2-ի հետքերն Իսպանիայում հայտնաբերել են դեռեւս 2019թ․ գարնանը։ Գիտնականի կարծիքով՝ Բարսելոնի համալսարանի մասնագետների անցկացրած փորձերի արդյունքները կարող են սխալ լինել։

Ինչպես հայտնում է Lenta-ն, հետազոտության մեջ գիտնականները վերլուծել են կոյուղաջրերի սառեցված նմուշները, որտեղ պարունակվում են մարդկային կղանքի մասնիկներ՝ հավաքված 2018թ․ հունվարից մինչեւ 2019թ․ դեկտեմբերը։ Վիրուսը առկա է եղել 2020թ․ հունվարի 15-ին թվագրված նմուշներում՝ Բարսելոնում կորոնավիրուսով վարակի առաջին պաշտոնական դեպքից 45 օր առաջ։ Բոլոր մնացած նմուշները բացասական են եղել, բացառությամբ այն մեկի, որը հավաքվել է 2019թ․ մարտի 12-ին։ ՊՇՌ անալիզը դրանում հայտնաբերել է SARS-CoV-2-ի երեք գեներից մեկը՝ RdRp-ը։ Այս արդյունքի հիման վրա գիտնականները եկել են այն եզրակացության, որ կորոնավիրուսը աշխարհում կարող էր պաշտոնական հայտարարված ժամկետից շատ ավելի վաղ հայտնվել։

ՊՇՌ-ն (պոլիմերազային շղթայական ռեակցիա) թեսթի մի տարատեսակ է, որի ժամանակ ընտրված եւ մաքրված գենետիկական նյութը բազմիցս պատճենվում է` հատուկ ֆերմենտների մասնակցությամբ: Կորոնավիրուսի դեպքում անցկացնում են հակառակ տրանսկրիպցիայով ՊՇՌ, երբ պաթոգենի ՌՆԹ-ն փոխանցվում է սկզբում ԴՆԹ-ին, եւ միայն հետո ամպլիֆիկացիայի է ենթարկվում մի շարք ցիկլերի մեջ: Շուտով ելակետային գենի հատվածները բավական շատանում են, որպեսզի այն հնարավոր լինի հայտնաբերել հատուկ նշումների օգնությամբ:

Վերլուծության ընթացքում հետազոտողները արձանագրել են RdRp գենի երկու առանցքային հատվածների առկայություն մոտավորապես ամպլիֆիկացման 39-րդ փուլում: Սակայն խնդիրն այն է, որ ցիկլերի քանակի աճի հետ մեթոդը դառնում է ավելի քիչ հուսալի՝ պատճենելու սխալների կուտակման պատճառով, ուստի ՊՇՌ-ն երբեմն օգտագործում են գեներում փոփոխություններ կատարելու համար: Թեսթավորման համար սովորաբար կատարվում է մոտ 40 փուլ:

Քրոսանի խոսքերով՝ կա ստացված արդյունքի մի քանի հնարավոր բացատրություն: Առաջինը՝ վիրուսը իսկապես կարող էր առկա լինել կոյուղաջրերի ստորին մակարդակում: Երկրորդ՝ լաբորատոր պայմաններում երբեմն դժվար է կանխել նմուշների աղտոտումը՝ մեկ այլ նմուշի աննշան քանակով: Ի վերջո՝ նմուշում կարող էր առկա լինել մեկ այլ, սակայն ՌՆԹ գենի ուսումնասիրվող հատվածին շատ նման նմուշ, որը նույնպես կարող էր դրական արդյունք տալ պատճենման 39-րդ փուլում։

Առաջին տարբերակը քիչ հավանական է, քանի որ այն լրջորեն տարբերվում է համաճարակաբանական տվյալներից, եւ հեղինակները նմուշառման ժամանակահատվածում շնչառական հիվանդությունների թվի կտրուկ աճի վերաբերյալ տվյալներ չեն բերում: Բացի այդ, ավելի ուշ վերցված նմուշներում վիրուսի հետքեր չկան, թեեւ 800 միլիլիտր ծավալով կոյուղաջրերում պաթոգենի առկայությունը պետք է վկայեր բնակչության շրջանում դրա բարձր տարածվածության մասին։

Այսպիսով, մասնագետը կարծում է, որ գիտնականների այն եզրակացություններին, թե SARS-CoV-2-ը կարող էր Իսպանիայում առկա լինել հիվանդության առաջին պաշտոնական բռնկումից դեռ շատ ժամանակ առաջ, պետք է զգուշությամբ վերաբերել՝ մինչեւ կատարվեն հետագա ուսումնասիրություններ։