Հայաստանն առանց ականների. Հումանիտար ականազերծման և փորձագիտական կենտրոնը 10 տարեկան է

Այսօր Հումանիտար ականազերծման և փորձագիտական կենտրոնի հիմնադրման 10 տարին է։

1990-ականների պատերազմից և ռազմական տևական գործողություններից հետո Հայաստանի պետական սահմաններին և մերձակա բնակելի տարածքներում սաստկացավ ականների վտանգը։ Դրանց իրական սպառնալիքի կողքին այսօր էլ ապրում է ավելի քան 35 000 մարդ: Այդ իսկ պատճառով, գերնպատակն էր ապահովել վտանգավոր գոտիներում ապրող այս մարդկանց անվտանգ ու ապահով կյանքը: Դառնալ վստահելի երաշխիք ապրելիք կյանքի և պարզ կենցաղ վարելու համար:

Մինչև 2011 թվականը Հայաստանի ականային գործողությունների ծրագիրն իրականացվում էր ՀՀ Զինված ուժերի կողմից, բայց արդեն անհրաժեշտություն էր առաջացել հիմնել հակաականային գործունեության մի նոր, առանձին կառույց, որը ոչ միայն պետք է քարտեզագրեր, նշագրեր, վնասազերծեր այս տարածքները, այլև՝ կատարեր ևս մեկ կարևորագույն առաքելություն. պետք է մեծացներ ականների վերաբերյալ իրազեկումը հանրության շրջանում: Այն ենթադրում էր անվտանգության կանոնների ուսուցում, աջակցություն և առաջին օգնության տրամադրում ականից տուժածներին։ Ինչպես նաև՝ ռեզերվների ոչնչացնում, հակահետևակային և հակահրասայլային ականների կիրառման դեմ ուղղված քարոզչություն։

Այսպիսով, 2011 թվականի փետրվարի 17-ին ՀՀ կառավարության N 143-Ն որոշմամբ հիմնադրվեց Հումանիտար ականազերծման և փորձագիտական կենտրոն (պետական ոչ առևտրային կազմակերպություն)-ը։ Եվս մեկ որոշմամբ 2014 թվականի ապրիլի 23-ին ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ը ճանաչվեց ականազերծման գործողությունների ազգային մարմին: Ըստ այդմ, հակականային գործողությունների ազգային ծրագրի կանոնակարգումը, կառավարումն ու համակարգումն իրականացվում են ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ի միջոցով:

2012-2013 թթ. ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ը Շվեցարիայի ականազերծման հիմնադրամի (FSD) հետ համատեղ իրականացրեց հետազոտության աշխատանքներ։ Դրա արդյունքում հայտնաբերված և առանձնացված հաստատված վտանգավոր տարածքները որակվեցին 131՝ Տավուշում, Սյունիքում, Գեղարքունիքում, Վայոց ձորում, ընդհանուր մակերեսը՝ 47 141 124 մ2: Նշված տարածքներում բնակչության թիվը կազմում էր 34 723 մարդ։

2013 թվականից ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ի տեխնիկական առաջարկի հիման վրա, ԱՄՆ պետդեպարտամենտի PM/WRA գրասենյակի ֆինանսական աջակցությամբ սկսվեցին այս տարածքների ականազերծման աշխատանքները։ 2014-ին ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ը շարունակեց մաքրման աշխատանքները հաստատված վտանգավոր տարածքներում։

2014-2020 թթ․ տեխնիկական հետազոտության և մաքրման գործընթացում հայտնաբերվել և ոչնչացվել է հակահետևակային՝ ՊՄՆ-2, ՕԶՄ-72 ականներ, տարբեր տրամաչափերի (82 մմ, 100 մմ, 122 մմ և այլն) պայթուցիկներ, ինքնաշեն զինամթերք։ Ընդհանուր առմամբ՝ 122 զինամթերք 333.015 քմ ականապատ տարածքում։ Այս պահին էլ, 01.02.2021 թ. դրությամբ Հայաստանում դեռևս կա ականային վտանգ պարունակող 120 տարածք, որոնց ընդհանուր մակերեսը կազմում է 17 636 470 քառակուսի մետր:

Հայաստանում իրականացվող աշխատանքներին զուգահեռ, 2019 թվականի փետրվար 8-ից ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ը մարդասիրական առաքելություն է իրականացնում Սիրիայի Արաբական Հանրապետությունում։ Առաջին օրվանից մինչև այսօր ականզերծվել է 329.850 քմ ականապատ տարածք և հայտնաբերվել է ավելի քան 359 պայթուցիկ նյութ: Իսկ մեր բժիշկների խումբն իր օգնությունն է ցուցաբերել ընդհանուր առմամբ 27 016 հիվանդի:

ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ի գործառույթներից է նաև ականներից տուժած անձանց տվյալնների բազայի ստեղծումը։ Այսօր Հայաստանում ունենք ականների պայթյունից տուժած ավելի քան 700 քաղաքացի:

ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ն ամեն տարի ավելի քան 10 հազար մեր քաղաքացու տեղեկացնում է անվտանգ վարքագծի կանոններին։ Այս ուղղությամբ 2015 թվականին ԵԱՀԿ Երևանյան գրասենյակի օժանդակությամբ նկարահանվել է անվտանգ վարքագծի կանոնների մուլտֆիլմ ցածր տարիքի լսարանի համար։ 2016 թվականին նկարահանվել է ԱՎԻ ֆիլմ բարձր տարիքի լսարանի համար, 2017 թվականին՝ ԱՎԻ տեսահոլովակ՝ դոնորական աջակցության խթանման նպատակով։

ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ի ուսումնական կենտրոնում այս տարիներին մշտապես կազմակերպվել են վերապատրաստման դասընթացներ ՀՀ ԶՈՒ տարբեր ստորաբաժանումների, ԱԻՆ-ի, ոստիկանության, Կարմիր խաչի ընկերության և «ՀԱՓԿ»-ի անձնակազմերի հետ: Առաջին օրվանից մինչև օրս այստեղ վերապատրաստվել, ուսուցանվել և որակավորում են ստացել ավելի քան 2000 ունկնդիր։

«Շնորհավորում ենք բոլոր ականազերծողներին, ովքեր իրենց կյանքը չխնայելով ավելի անվտանգ են դարձնում մեր երկիրը։

Մենք աշխատում ենք, որ ունենանք ապահով հայրենիք, անվտանգ վարքագծով քաղաքացի։

Մենք աշխատում ենք, որ մի օր տեսնենք Հայաստանն առանց ականների»,- ասված է հաղորդագրության մեջ։