Սևանի ծաղկման խնդիրը լուծելու առաջնային պայմանը կեղտաջրերի կենսաբանական մաքրման կայանների տեղադրումն ու գործարկումն է

Մայիսի 22-ին Շրջակա միջավայրի նախարարության կողմից համակարգվող, Եվրոպական միության և Գերմանիայի կառավարության կողմից համատեղ ֆինանսավորվող «Սևանա լճի շրջակա միջավայրի պահպանություն»-EU4Sevan ծրագրի շրջանակում տեղի Է ունեցել Կենսաբազմազանության միջազգային օրվան նվիրված «Պատասխանատու եմ Սևանի համար IV» միջոցառումը:

Այս մասին տեղեկացնում է նախարարությունը:

Չորրորդ անգամ EU4Sevan-ը միավորել է ծրագրի դոնորներին, գործընկերներին, շահագրգիռ կողմերին և շահառուներին՝ միմյանց հանդիպելու, նոր գաղափարներ ու հաջողված արդյունքներ քննարկելու, ինչպես նաև արդյունավետ համագործակցություն հաստատելու:

Միջոցառման նպատակն էր համախմբել ծրագրի գործընկերներին, շահագրգիռ կողմերին և իրականացնողներին և բարձրացնել իրազեկությունը Սևանա լճի բնապահպանական մարտահրավերների ու դրանց հնարավոր լուծումների մասին, հատկապես կայուն հողօգտագործման գործունեության և կեղտաջրերի կառավարման ուղղությամբ:

Այն հանրության ուշադրությունը հրավիրեց Սևանա լճի էկոհամակարգի վիճակի բարելավմանն ուղղված ծրագրի կողմից նախաձեռնված ընթացիկ գործողությունների և հետագա քայլերի վրա։

Միջոցառմանը մասնակցել են Շրջակա միջավայրի նախարար Հակոբ Սիմիդյանը, նախարարի տեղակալ Արամ Մեյմարյանը, Գեղարքունիքի մարզպետ Կարեն Սարգսյանը, ՀՀ-ում Եվրոպական միության դեսպան Անդրեա Վիկտորինը, Հայաստանում ՄԱԶԾ մշտական ներկայացուցիչ Նաթիա Նացվլիշվիլին, Հայաստանում Գերմանիայի փոխդեսպան Էրիկ Թինտրուպ, ԳՄՀԸ հայաստանյան գրասենյակի տնօրեն Մադլեն Ռաուշենբերգերը, EU4Sevan ծրագրի ղեկավար Քրիստիան Հենշելը, ՄԱԶԾ կլիմայի, շրջակա միջավայրի, կայունության թիմի ղեկավար Հովհաննես Ղազարյանը, ինչպես նաև այլ պաշտոնյաներ, շահագրգիռ կողմեր և համայնքի բնակիչներ:

Հյուրերի Գավառի ժամանելուց հետո բացվել է EU4Sevan ծրագրի ձեռքբերումներն ու արդյունքները ներկայացնող ցուցահանդեսը: Դեսպան Վիկտորինը ողջունել է մասնակիցներին.

«Գործընկերների և շահագրգիռ կողմերի համատեղ ջանքերն EU4Sevan ծրագրի գործունեության հաջողության գրավականն է, քանի որ ոչ մի դերակատար կամ կազմակերպություն չի կարող միայնակ լուծել Սևանա լճի խնդիրները: Սևանա լճի մարտահրավերներին դիմակայելու համար կարևոր է համատեղ մոտեցումը»,-ասել  է նա:

Միջոցառման ընթացքում «Հիդրոօդերեւութաբանության և մոնիտորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի մասնագետները ցուցադրել են Գավառագետ գետի ջրի նմուշների դաշտային անալիզների գործընթացը։

Ներկայացվել են նաև ավանդական ինտենսիվ գյուղատնտեսությունից դեպի նորարարական հողօգտագործման գործունեության կայուն օգտագործման փոխակերպման սոցիալ-տնտեսական և բնապահպանական օգուտները:

Նախարար Հակոբ Սիմիդյանը ևս մեկ անգամ անդրադարձել է օրվա խորհրդին և այդ համատեքստում խոսել Սևանա լճի էկոհամակարգի պահպանության մասին:

«Սևանա լճի ջրհավաք ավազանը մեր երկրի ամենաինքնատիպ և հարուստ կենսաբազմազանություն ունեցող հատվածներից մեկն է։ Ուստի դրա վերականգնումը մեր առաջնահերթություններից է»-նշել է նսխարարը և շնորհակալություն հայտնել Եվրոպական միությանն ու Գերմանիայի կառավարությանը, Գերմանիայի միջազգային համագործակցության ընկերության (GIZ)-ին և ՄԱԿ-ի զարգացման ծրագրին (UNDP)` «EU4Sevan» (Սևանա լճի շրջակա միջավայրի պաշտպանություն) ծրագիրը կյանքի կոչելու համար: Նախարարը մասնավորապես անդրադարձավ ծրագրի շրջանում «Սևան» ազգային պարկի կառավարման պլանի կազզման բաղադրիչին,  նաև հույս հայտնել, որ այն կօգնի լուծել լճի էկոհամակարգը խաթարող շատ խնդիրներ:

Ցուցահանդեսի ժամանակ ներկայացվել է մարդածին ճնշման աղբյուրների (ներառյալ քաղաքային և արդյունաբերական կեղտաջրերի արտահոսքը, կոշտ թափոնները, գյուղատնտեսական գործունեությունը, ձկնաբուծությունը, զբոսաշրջությունը և այլն) մակերևութային և ստորերկրյա ջրային ռեսուրսների քարտեզագրման գործընթացը և արդյունքները: Այդ քարտեզները օգնում են ավելի լավ հասկանալ Սևանա լճի ավազանում սոցիալական, տնտեսական և բնապահպանական ասպեկտների փոխազդեցությունը:

Սևանա լճի էկոհամակարգի վիճակի և դինամիկայի գնահատման, ազդեցության տեսակների և աղբյուրների բացահայտման, ինչպես նաև իրավիճակի բարելավման համար նպատակային միջոցառումներ մշակելու և իրականացնելու համար կենսական նշանակություն ունեն ջրի որակի և քանակի պարամետրերի վերաբերյալ ժամանակին և հուսալի մոնիտորինգի տվյալները: Երկարաժամկետ կայուն մոնիտորինգը ջրային անվտանգության հիմնարար բաղադրիչն է:

Քրիստիան Հենշելը ամփոփել է ցուցահանդեսը՝ նշելով.

«Մենք ուզում էինք խոսել Սևանի կարևոր կողմերի մասին և ցույց տալ, որ բնապահպանական տվյալների կառավարումը կարևոր է լճի էկոլոգիական իրավիճակը հասկանալու համար և որպես հիմք՝ ապացույցների վրա հիմնված որոշումներ կայացնելու համար, ինչպես դա անհրաժեշտ է։ պատշաճ ֆինանսավորում շարունակական գործելու համար. Կեղտաջրերի կառավարումը Հայաստանում զարգացող թեմա է, որը հետագա զարգացման կարիք ունի, հատկապես Սևանա լճի հետագա պահպանման համար. Հանքային պարարտանյութի մասնակի փոխարինումը մեծ հնարավորություն է Հայաստանում, քանի որ օրգանական ծագման պարարտանյութերի արտադրությունը կարող է բնապահպանական և տնտեսական հնարավորություններ և օժանդակել Հայաստանում շրջանաձև տնտեսության հետագա զարգացմանը»։

Միջոցառման ընթացքում կնքվել է նաև Գավառ քաղաքի կեղտաջրերի մաքրման կայանի արդիականացման մասին համաձայնագիր ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարության, Ջրային կոմիտեի, «Վեոլիա Ջուր» ՓԲԸ-ի և ԳՀՄԸ-ի միջև: Սևանա լճի ծաղկման խնդիրը լուծելու առաջնային պայմանը կեղտաջրերի կենսաբանական մաքրման կայանների տեղադրումն ու գործարկումն է։ Դա հնարավորություն կտա մաքրել կոյուղաջրերն ու կեղտաջրերը, որպեսզի վերջնարդյունքում գետերի ջրերը մաքուր լցվեն լիճ։

Միջոցառումը շարունակվել է «Նորաշեն» արգելոցում, որտեղ ՄԱԶԾ-ն, իրականացնելով EU4Sevan ծրագրի 5-րդ բաղադրիչը, ներկայացրել է «Սևան» ազգային պարկի կառավարման պլանի մշակման նորարարական լուծումների և գիտականորեն հիմնավորված կառավարման մոտեցումների ակնարկ, որին հաջորդեցին բուսաբանական, գոտիավորման և կենդանաբանական արշավախմբերը՝ շեշտելով. Սևանա լճի կենսաբազմազանության պահպանման կարևորությունը. GIS փորձագետն անդրադարձավ նաև «Սևան» ազգային պարկի սահմանների, քարտեզագրման և գոտիավորման վերջին ամիսներին իրականացվող մարտահրավերներին։

«Պատասխանատու եմ Սևանի համար 4» միջոցառումն ավարտվել է հաճելի մթնոլորտում՝ մասնակիորեն նպաստելով Սևանա լճի էկոհամակարգի մարտահրավերների և դրանց հաղթահարման ուղղությամբ EU4Sevan ծրագրի գործողությունների վերաբերյալ իրազեկման բարձրացմանը։